ÇİFT TERAPİSİ İLE İLİŞKİNİZDE GELİŞTİRİLEBİLECEK BECERİLER

Mutlu bir ilişkiye sahip olmak pek çok çiftin temel beklentisidir. Hadi bir düşünün, sizce bir ilişki için “mutlu” diyebilmeniz için hangi özelliklere sahip olması gerekir? Dr. John ve Dr. Julie Gottman, 40 yılı aşkın süredir bu sorunun cevabı üzerinde çalışmakta ve elde ettikleri veriler ile bir yaklaşım oluşturmuş bulunmaktadır. Bu yazımda, Gottman Çift Terapisi’nin bizlere sunduğu bilgilere değinecek, mutlu bir ilişki yürütebilmek - onların deyimi ile “ilişkisi ustası” olmak - için gereken temel özelliklerden bahsedeceğim.

GÜÇLÜ İLİŞKİ EVİ NEDİR?

Bir ev düşünün: 7 katlı ve 2 kolonu olan. Bu evin her bir katı ve kolonlarının temsil ettiği özellikler - üç temel alanı kapsayacak şekilde - mutlu ilişkilerin özetini bize sunuyor olsun. İlişki ustası diyebileceğimiz mutlu çiftler bu üç alanda iyi iş çıkarırlar. Bu çiftler, ilk olarak yakınlıklarını, ilgilerini ve arkadaşlıklarını, ilişkilerindeki romantizmi güçlü tutabilen; çatışmalarını iyi yönetebilen; ortak bir anlam yaratarak, bu ortaklık sayesinde yaşamlarını keyifle sürdürebilen çiftlerdir.

GÜÇLÜ İLİŞKİ EVİ NELERİ İÇERİR?

1. Sevgi Haritaları Oluşturmak

Çiftin birbirlerini iyi tanıması (tanıdığını sanması değil), iç dünyalarını bilmeleri (üzüntüleri, endişeleri, güçlü zayıf yanları, hedefleri, hayalleri, sevdiği filmler, müzik, yakın arkadaşları, hayat hikayesi gibi) anlamına gelir.

2. İlgi ve Beğeniyi Paylaşmak

İlişkideki yakınlık ve saygıya odaklanan bu aşama, partnerlerin sevilme ve değerli hissetme ihtiyaçlarının karşılandığına emin olmalarını sağlar. Partnerlerin birbirlerine olan sevgi, hayranlık, saygı ve ilgilerini ifade etmeleri, karşılıklı takdir, birbirine dokunma ve ilgiyi paylaşma sağlandığında çift ilişkisi daha da güçlenir.

3. Birbirine Yönelme

Çiftlerin birbirlerine sözel olan ya da olmayan yollarla olumlu bağ kurma girişimlerinde bulunmaları, bu girişimleri gördüklerinde olumlu dönüt vermeleri, aradaki bağı kuvvetlendiren önemli bir etkendir. Mutlu ilişkilerde çiftler, birbirlerinin bağ kurma girişimlerini karşılıksız bırakmazlar; böylelikle ilişkinin keyifli, eğlenceli, destekleyici bir paylaşım getirmesi sağlanmış olur.

4. Olumlu Bakış Açısı

Partnerlerin ilişkide nasıl hissettiğini ifade eden bu aşamanın olumlu ya da olumsuz olacağını önceki üç aşama belirler. İlk üç aşamaya ilişkin çiftin olumlu becerilere/özelliklere sahip olması, çiftin birbirlerine ve ilişkiye dair daha olumlu ve güvende hissettikleri bir yerde olmalarını sağlar; bu da özellikle çatışma yönetimine dair pozitif katkı sağlar.

5. Çatışmayı Yönetmek

Genellikle çiftler çatışmayı çözmeyi hatta hiç olmamasını beklerler. İlişkide çatışma söz konusu olduğunda önemli olan, çatışmayı tam olarak ortadan kaldırmak ya da çözmek değil, problemle ilgili konuşabilmek/diyalogu devam ettirebilmektir. İlişkideki çatışmaların birçoğunun çözümü yoktur ve daimi sorunlardır. Mutlu ve mutsuz ilişkilerin ayırt edicilerinden biri çatışma durumunda çiftlerin ne yaptığıdır. Eğer çift çatışma esnasında ve sonrasında diyalog kurmaya devam eder, konu üzerinde konuşabilirlerse ve ikna etmek ve değiştirmekten öte dinlemek, anlamak, karşısındakini olduğu gibi kabul etme çabasıyla ilişkide kalırlarsa, ilişki ustası olmaya yakınlaşırlar.

Çatışma Yönetiminde Önemli Noktalar

• Tartışmaya ne kadar sert ve yüksek tonla başlanırsa, çatışma o kadar büyür. Eleştiri, yargılama, aşağılama, suçlama, yok sayma, küsme ve etkileşimi kesme davranışlarından uzak bir dille kendi durumunu ve ihtiyacını anlatarak başlamak pozitif katkı sağlar.
• Telafi edici onarma girişimlerinde bulunma ve bu girişimleri kabul etme, tartışmanın şiddetlenmesini önleyen ya da şiddetini azaltan bir beceridir.
• Tartışma sırasında fiziksel olarak sakin kalabilme, gerektiğinde mola verebilme ve duvar örmeden uzak kalabilme becerisi etkileşimin daha düşük tonla devam etmesine katkı sağlar.
• Partnerin bakış açısını anlamaya çalışma ve kabul edebilme, yapılan eylem/söylemin diğer partner üzerindeki etkisini görebilme ve bununla ilgili sorumluluk alma becerisi gerilimi azaltır.
• Partnerin ihtiyaçlarını ve beklentilerini anlayarak, orta noktada buluşabilme, esneyebilme becerisi yani uzlaşma, çatışma yönetiminde bir seçenektir.

6. Hayalleri Gerçekleştirmek

Çiftin birbirleriyle hayalleri, değer yargıları, istekleri, amaçları, bireysel olarak geçmişten getirdikleri hikâyeleri hakkında konuşabilmeleri önemlidir.

7. Ortak Anlam Yaratma

Bağ kurma ritüelleri (yıldönümleri, yaş günleri, dini ya da rutin haline getirilen özel günler), ortak hedefler oluşturabilme, birbirinin hayatındaki rolleri destekleyebilme, kültür, değer, inançlarla ilgili yeniden - aynı bir evin çatısı gibi - kapsayıcı bir anlam yaratma becerisidir.

8. Güven ve Bağlılık

Bir binanın güçlü oluşu kolonlarına bağlıdır. Bu bağlamda güven ve bağlılık, ilişkinin ömür boyu devam edebilmesinde önemlidir. Bu iki kavramdan kastedilen üçüncü kişilerin olup olmaması değildir. Güven, çiftlerin birbirleri için “benim yanımda, arkamdadır, düşersem beni tutar” demesi; bağlılık ise “iyi günde kötü günde birlikteliğimiz devam edecek” inancıyla ilişkiyi besleyecek bir tutum içerisinde olmalarını ifade eder. Bu iki aşama çiftin “ben ve sen” olmaktan öte “biz” olabilmesine zemin oluşturur.

Özet

Uyumlu, keyifli, mutlu, değerli, sevilen, güvende hissedilen, çatışmalarla güçlenip gelişen, uzun ömürlü bir çift ilişkisinin içinde olmak mümkündür. Bunun için Güçlü İlişki Evi’nin işaret ettiği alanlarda becerilerin öğrenilmesi ve geliştirilmesi çift için iyi bir yol haritası olacaktır. Gottman Çift Terapisi yaklaşımıyla çalışan terapistler olarak bizler, ilişkisini güçlendirmek isteyen çiftlere rehberlik etmekteyiz.