Tıpta tedavi edici sağlık hizmetlerinin yanında, koruyucu sağlık hizmetleri, erken teşhis ve kontrol programları da önemlidir. Özellikle, onkolojik ve bulaşıcı hastalıklarda, hastalıktan koruma programları, tedavi etmekten daha maliyet etkin olabilmektedir.

Sağlıkta öncelik koruyucu sağlık hizmetlerini en etkin bir şekilde kullanıp, hastalığa yakalanma sıklığını azaltmak, ikinci olarak kontrol ve check-up programlarıyla erken tanı ve teşhis ile olası riskleri ve tehlikeleri önceden tespit edip ona göre tedbir almak olmalıdır.

Kişi sağlıklı iken, ailevi ve genetik risk durumuna göre risk varsa 30’lu yaşlarda, risk yoksa 40’lı yaşlarda uygun Check-Up programından geçilmeli ve sonrasında hekiminizin önereceği sıklıkla yapılmaya devam edilmelidir.

Bazı hastalıklar ve özellikle kanser, kalp hasatlıkları ve diyabette erken teşhis son derece önemlidir. Bu nedenle, Check-Up kontrolleri sonucunda bu tür hastalıkların erken teşhisi, tedavinin başarısını da artırmaktadır.

Check-Up programının kapsamı rutın testlere ilaveten risk durumuna, fizik muayene ve çıkan test sonuçlarına göre istenecek ilave testlerle tamamlanmalıdır.

Birincil testler yapıldıktan sonra gerektiğinde kanser taraması için endoskopi, kolonoskopi, akciğer tomografisi, erkeklerde ürolojik prostat muayenesi, kadınlarda jinekolojik muayene ve smear testi, ilaveten meme usg ve mamografi yapılmalıdır.

Yine birincil testlerden sonra uygun görülürse eforlu ekg, belki anjio, bilgisayarlı kalp anjiosu yapılmalıdır.

Akciğer bulguları ve nefes darlığına göre solunum fonksiyon testi ve yüksek çözünürlüklü akciğer tomografisi de yapılabilir.

Check-Up’ta Hedef Nedir?

1. Kalbim iyi çalışıyor mu? Kalp kapaklarımda herhangi bir kaçak var mı? Kalp krizi riskim nedir?
2. Böbreklerim iyi çalışıyor mu?
3. İdrar yollarında ya da mesanede herhangi bir taş, kum, enfeksiyon ya da yumru var mı?
4. Karaciğer yorgunluğu ve yağlanma ya da yumru kist var mı?
5. Safra kesesinde veya safra kanalında herhangi bir taş veya polip var mı?
6. Şeker hastalığım var mı? Şeker hastalığı riskim nedir? İnsülin direnci ya da gizli diyabet var mı?
7. Kansızlık var mı? Varsa sebebi nedir?
8. Tansiyon dengesizliği (yüksek ya da düşük) var mı?
9. Kalp ve damar sağlığımız için çok önemli olan kolesterol ve trigliserit yüksekliğimiz var mı?
10. Guatrım var mı? Troid bezimde nodul, zehirli guatr ya da hipotroidi var mı?
11. Vücudumuzun hormon dengesini sağlayan en önemli salgı bezlerinden olan böbreküstü bezlerimiz normal mi?
12. Vücut sıvı-mineral dengesinin bir göstergesi elektrolitlerde bozukluk var mı?
13. B12, vitamin D, demir depolarımda sorun var mı?
14. Romatizmal bir hastalığımız var mı?
15. Kemik erimemiz var mı?
16. Kronik Bronşit, Astım gibi ciddi bir akciğer hastalığımız var mı?
17. Beynimize giden şah damarlarımızda herhangi bir daralma veya tıkanıklık var mı?
18. Memede herhangi bir hastalık, kist veya kitle var mı?
19. Rahim ve rahim ağzıyla alakalı herhangi bir hastalık var mı?
20. Üreme organlarımız normal işlev görüyor mu?
21. Hepatit ve HIV gibi bulaşıcı hastalıklarımız var mı?
22. Kolon kanseri ve riskimiz var mı?
23. Vücudumda her hangi bir organımda kitle yumru ya da habis tümör var mı?
24. Çağımızın hastalığı olan obezitem var mı? Tedavi için ne yapabilirim?

Gerçekten Check-Up’la Kanser Önlenebilir Mi?

Düzenli olarak yaptırılan Check-Up kontrolleri, özellikle risk altındaki bireylerde, ki bunlar sigara içenler, mesleki maruziyet yaşayanlar, ailesinde kanser öyküsü olanlarda, erken teşhis için çok önemlidir.

Bazı kanser türleri erken evrede yakalanırsa, tamamen kür sağlanıp iyileştirebildiği gibi, diğer evredekilerde ne kadar erken saptanırsa tedavisi o kadar başarılı olmaktadır.

Uzm. Dr. Mustafa DOĞAN

İç Hastalıkları (Dahiliye) Uzmanı