Ergoterapi anlamlı ve amaçlı aktiviteler ile sağlığı ve refahı geliştirmeyi hedefleyen, içerisinde bir çok terapi stratejisini barındıran, kişi merkezli bir sağlık mesleğidir. Pediatrik ergoterapistler çocuk ve bebeklere yönelik terapi sürecinde uzmanlaşmış kişilerdir. Danışanlarının ev, okul ve aile ortamında işlevsel olmaları için gerekli becerilere teşvik etmek, korumak ve geliştirmek için çalışmaktadırlar.

Ergoterapistler hem normal gelişim gösteren (sağlıklı) çocukların, hem de özel gereksinimli çocukların günlük yaşam aktivitelerine, rol ve sorumluluklarına maksimum bağımsızlıkla katılmaları hedefiyle çalışmaktadır.

Ergoterapi süreci aileye öğretilen ve eve aktarılan terapötik oyunlar ile sürdürülmesi sayesinde hızlı, etkili ve keyifli şekilde ilerleyen bir terapi sürecidir. Terapi sürecinin ailelere öğretilebilirliği sayesinde ev ortamında terapi süreci desteklenir ve çocuğun mevcut kazanımları günlük yaşama aktarması çok daha hızlı ve kolay gerçekleşir.

Ergoterapistler olarak terapi sürecinde çocuğu duyusal, motor (ince-kaba motor), bilişsel, psikososyal, açıdan değerlendirerek bilimsel kanıt temelli stratejiler kullandığımız bir terapi programı uygulamaktayız.

Bu yazımda sizlere uygulayıcısı olduğum kanıt temelli bir terapi metodu olan Ayres Duyu Bütünleme Terapisi’nden bahsedeceğim.

Duyu Bütünleme Terapisi

Gün içinde sürekli çevremizi deneyimler ve çevremizden gelen duyusal bilgileri yorumlarız. Bu bilgilerin geldiği duyular şunlardır: 

• Görme
• İşitme
• Dokunma
• Tat
• Koku
• Vestibüler Duyu
• Propriosepsiyon Duyusu

Bütün bu duyular bize kendi vücudumuz ve çevremiz hakkında bilgi sağlar. Beynimizin gelen duyusal bilgileri düzenlediği ve yorumladığı bu sürece Duyu Bütünleme denmektedir.

Hayatın ilk 7 yılı hızlı duyusal bütünleme dönemidir. Çocukların çoğunda duyu bütünleme süreci tipik çocukluk deneyimleri ile gelişir. Çocuklar bu duyusal deneyimler ile gelen duyusal girdiyi yorumlama, ayarlama ve uygun cevap oluşturma basamaklarını geliştirirler. Örneğin çocuklar; koşma, sallanma ve yuvarlanma gibi aktiviteler ile vücutlarının uzaydaki konumu hakkında bilgi kazanırlar. Bu kazanım ve bilgi onların günlük yaşamlarındaki aktivite, rol ve sorumluluklarındaki duyusal süreçleri kolaylaştırmaktadır. 

Bazı çocukların duyusal bilgiyi düzenleme becerisi olması gerektiği gibi gelişmeyebilir. Çocukların duyusal girdiyi yorumlama, ayarlama ve uygun cevap oluşturma basamaklarını herhangi biri veya birkaçında görülen problemler, çocukta duyu bütünleme sürecinde problem olduğunu gösterir. Bu problem sıklıkla duyu bütünleme bozukluğu ya da duyusal işlemleme bozukluğu olarak tanımlanır.

Duyusal Bütünleme Problemleri Çocukların Günlük Yaşamlarında Nasıl Anlaşılır?

Duyusal işlemleme bozukluğu olan çocuklarda aşağıdaki problemlerin birini veya daha fazlasını görebiliriz.

• Motor becerilerde gecikme
• Kendini sakinleştirme (regülasyon) ile ilgili zorluklar
• Dikkat ve odaklanma problemleri
• Beslenme problemleri
• Kıyafetlerin etiketlerinden, ıslak ve kirli olmasından rahatsız olma
• Farklı dokulara dokunma isteği
• Rutinler oluşturma ve rutinlerin dışına çıkamama, rutine takıntılı davranışlar gösterme
• Farklı kokulardan rahatsız olma
• Yazı yazma problemleri,
• Kişisel bakımda zorluklar (banyo yapamama, tuvalet eğitiminde zorlanma, bakım rutinleri oluşturamama problemleri)
• Masa başında geçirilmesi gereken etkinlik ve ders zamanlarında masa başında duramama
• Sosyal hayatta yaşanan problemler (aşırı sosyallik veya sosyal kaçınma)
• Vücut farkındalığında zayıflık
• Top oyunlarında başarısızlık, sakarlık
• Rekabet ve grup etkinliklerinde başarısızlık ve başarısızlığı kabullenmeme
• Günlük yaşam sorumluluklarında sözel desteğe veya fiziksel desteğe ihtiyaç duyma (Giyinme soyunma esnasında destek isteme)
• Yüksek seslerden rahatsız olma veya yüksek ses çıkarma
• Taşıt tutmaları
• Hareket emniyetsizliği (merdiven inerken kaygı yaşamak gibi hareket geçişlerinin olduğu alanlarda zorlanma ve destek isteme)
• Sürekli bir yerlere çarpma, sakarlık
• Oyun oynama, oyun kurma ve sürdürme becerilerinde zayıflık

Bu gibi duyusal problemler günlük yaşamda kendini gösterebilir.

Ekibimizdeki ergoterapisler ile bu problemlerin duyusal bütünleme sistemlerinde hangi bozukluk sonrası oluştuğunu tespit ederek ve semptomları da dikkate alarak problemin temel nedeni üzerine terapi programı oluşturmaktayız. Böylelikle sadece semptomlar üzerine çalışıp, olası diğer semptomları göz ardı etmek veya kaçırmak yerine, direkt olarak nedeni çözerek olası tüm semptomları önlemek için çalışmaktayız.

Duyu bütünleme terapisi süreci temelde yedi duyusal sistemin değerlendirilmesi ile gerçekleşir

Ekibimizdeki Ayres Duyu Bütünleme Terapistleri terapi sürecindeki yol haritasını oluşturmak için çocuklara uluslararası geçerli Duyu Bütünleme ve Praksis Testi (SIPT), Duyusal İşlemleme Ölçeği (SPM), Dunn Duyu Profili Testi gibi onları akranlarına göre normal kabul edilen test verisi aralığında kıyaslayan testleri yapmaktadırlar. Bu testler sayesinde çocukların akranlarına göre güçlü yönleri ve geliştirilmesi gereken zayıf yönleri net veriler ile belirlenmektedir.

Terapi programını çocuğun keyif alacağı şekilde gerçekleştirmek için çocuğun güçlü yönlerini belirlemekte ve özellikle geliştirilmesi gereken yönleri, bu güçlü yönlerin içine serpiştirerek desteklediğimiz bir program şekilde sunmaktayız. Terapi, çocuğun ilerlemesini düzenli değerlendirerek revize edilmektedir.

Ekibimiz, terapi sürecini ev ödevleri- ev programları ve videolu takipler ile evde devam ettirmektedir.

Böylece, çocuklar günlük yaşamlarında karşılarına zorluklar çıkmasını ve refah seviyelerinin düşmesini sağlayan duyusal bütünleme problemlerini ergoterapistleri ve aileleri ile aşmaktadırlar.

Çocuklarımızın yaşama tutunmalarını ve engelleri aşmada yol gösterici olan uzmanlardan yararlanın. Sizler ile birlikte yapacağımız görev dağılımı ile yalnızca çocuklarımızın eksik kalan yönlerini tamamlamakla kalmayıp, yetenekli oldukları alanları keşfedecek ve belki de kariyerinde yepyeni yollar açacağız. 

Yarınımızın güvencesi olan tüm çocuklarımız özeldir…

Sinem Altın DEMİRBAĞ

Ergoterapist / Fizyoterapist