Endodonti, diş sinir ve damarlarının olduğu canlı dokuya (pulpa) kadar ilerlemiş olan sorunlar ve dişi çevreleyen dokular ile ilgili problemlerin teşhis ve tedavisi ile ilgilenen diş hekimliği ana bilim dalıdır.

Endodonti, bir diğer adıyla kanal tedavisi olarak bilinmektedir. Dişin enfekte alması ya da önemli derecede çürümesi nedeniyle hastanın dişine endodonti tedavisi uygulanır. Dişin çekilmesine neden olan sorunların çoğunu ortadan kaldırır ve dişin kurtarılmasını sağlar. Diş için oldukça önemli tedavilerden biri olan endodonti, basit bir şekilde uygulanmaktadır.

Endodonti Hangi Tedavileri Gerçekleştirir?

• Kök kanalı tedavisi
• Endodontik cerrahi uygulamaları
• Pulpa hastalıklarının önlenmesi ve canlı pulpa tedavileri
• Pulpa ve periapikal doku kaynaklı ağız ve yüz ağrısının ayırıcı tanısı ve tedavisi
• Endodontik başarısızlıkta kök kanalı tedavisi tekrarı (Retreatment)
• Endodontik tedavi görmüş dişlerin beyazlatılması
• Dental travmaya uğramış dişlerin tedavisi
• Protetik, periodontal ve ortodontik tedavilere destek endodontik tedaviler
• Kuronal restorasyonların yapılabilmesi için kök kanalı boşluğuna post yerleştirilmesi

Bakteriler Dişlerimizi Tehdit Ediyor!

Bakteriler aldığımız birçok gıda ile birleşerek ağzımızda asitlerin oluşmasını sağlarlar. Bu oluşan asitleri ağız hijyenimize önem vermezsek diş minesine zarar verirler ve mine tabakasında çürük oluşmasına neden olurlar. Mine de oluşan çürükler tedavi edilmezse, mine tabakasının altındaki dentin tabakasına geçerler. Dentin tabakası ağrı yoluyla bizi uyarmasına karşın oluşan çürük yine tedavi edilmezse bu kez mikroorganizmalar pulpaya doğru harekete geçerler. Bu sırada pulpa kendini korumak için ağrı yolu ile bizi uyarıya geçer. Ama yine dişimizi tedavi ettirmezsek bir müddet sonra mikroorganizmalar pulpa içindeki damar ve sinirleri harap ederek iltihabin oluşmasını sağlarlar. Pulpada iltihabın oluşmasının bir başka yolu da travmalardır. Dişe gelen bir darbe, kök ucundan dişin köküne giren damar ve sinirlerin kopmasına, böylece dişin canlılığını yitirmesine neden olur. Bu durumu herhangi bir yolla mikroorganizmaların eklenmesi pulpanın iltihabına neden olur. Pulpanın enfekte olmasının bir başka yolu da, diş çevresinde uzun süreli periodontal (diş eti ve çevresi) hastalığın bulunmasıdır.

Hijyene Dikkat Edilmeli!

Diş ağrılarında çoğunlukla karşılaşılan en önemli sebep Ise, ağız ve diş temizliğinde yetersiz hijyendir. Ağız ve diş sağlığının önemsenmemesi halinde çürük oluşumu başlayarak önce başladığı dişi, daha sonra komşu dişleri etkisi altına alır. Diş çürümelerinin ağrıya yol açmasının sebebi, dişin en dış katmanı olan minenin zarar görmesidir. Mine üzerinde sinir uçlarının olmaması sebebiyle, çürümenin başlaması ve ilerlemesi geç fark edilebilir.

Hijyene dikkat edilmemesi, şeker ve unlu yiyeceklerin aşırı tüketilmesi sonucunda mine etrafında oluşan bakteriler, her geçen gün diş minesini zayıflatır. Çürüğü oluşturan mikro organizmalar, zamanla daha derinlere ilerleyerek dayanılmaz ağrıların oluşmasına sebebiyet verirler. Ağrı farklı şekillerde oluşabilir.

• Soğuk-sıcak hassasiyetleri sebebiyle oluşan ağrılar
• Çiğneme sırasında baskı sonucu oluşan ağrılar
• Çürük sebebiyle giderek artan ağrılar
• Kendiliğinden oluşarak devam eden ağrılar gibi ağrı çeşitleri görülmektedir
•  

Kanal Tedavisi Nedir?

Çürük veya travma gibi nedenlerle dişin iç kısmında bulunan sinirinin (pulpa) iyileşemeyecek düzeyde zarar gördüğü ya da öldüğü durumlarda uygulanan bir tedavi yöntemidir. Ağızda kanal tedavisi yapılarak kalan diş, o bölgede ölü ama en azından kendi dişiniz olarak çiğnemeye yardım etmeye devam edecek, bu şekilde yine o bölgedeki kemiğin aktif halde kalmasıyla beraber çene kemiklerindeki erimeyi de önleyecektir.

Lazerli Kanal Tedavisi Nedir?

Lazer, bir elektromanyetik ışık yükselticisi tarafından üretilen yoğunlaştırılmış enerjiye sahip doğrusal hareket eden bir ışınımdır. Diş hekimliğinde bu enerji dokular içerisindeki su moleküllerini buharlaştırarak dokuyu parçalamakta kullanılmaktadır. Lazer ile cerrahi müdahaleler kanamasız yapılabilir. Küçük müdahalelerde anestezi gerekmez. Hem operasyon sırasında hem de iyileşme döneminde zamandan tasarruf sağlamaktadır.

Tedavi Yöntem Süreci Nedir?

• Radyografi alınarak sorunlu dişin tespit edilmesi.
• Diş canlı ise lokal anestezi yapılarak diş ve çevre dokulardaki duyarlılığın yok edilmesi.
• Dişin mine ve dentin tabakalarındaki çürüklerin temizlenerek pulpaya ulaşılacak boşluğun oluşturulması.
• Dişe rubber dam takılarak izole edilmesi.
• Elektronik aletler kullanılarak çalışma uzunluğunun saptanması ve radyografi ile teyit edilmesi.
• Döner alet sistemleri kullanılarak kök kanalı içindeki enfekte dentin tabakalarının, mikroorganizmaların yok edilmesi ve uzaklaştırılması.
• Kök kanallarında döner alet sistemleri kullanılırken çeşitli kök kanalı dezenfektanları ile mikroorganizmaların yok edilmesi.
• Kanal tedavisine başlarken diş canlı değil ise kök kanalı içine konulacak bir kanal antiseptiği ile belirli bir süre beklenmesi ve sonraki buluşmada kök kanallarının doldurulması.
•  

Başarı Oranı Ne Kadardır?

Kök kanalı tedavisinden sonra, dişin çevre dokular ile ilişkisi kesilerek, enfeksiyonun bir daha oluşmaması ve dişin çevre dokularında meydana gelmiş bir hasar varsa onun onarılması amaçlanır. Kanal tedavisi lokal anestezi altında yapılır ve ağrı duyulmaz. Kanal tedavisini takiben, özellikle de canlı dişlerin tedavisinin ardından dişte birkaç gün katlanabilir bir ağrı veya dişin üzerine basıldığında ağrı oluşabilir. Bu kanal tedavisi sonrası oluşan normal bir ağrıdır. Kanal tedavisi yapılan dişin biraz korunması ile kısa sürede ortadan kalkar. Bugün için doğru tedavi yöntemi uygulanan kanal tedavilerinde başarı oranı %90'a varmaktadır.

Dr. Dt. Esra Duran

Endodonti Uzmanı